Ҳар гал қишлоққа келар эканман, тафаккур қилишга сабаб бўладиган бир қанча ҳодисалар рўй беради. Бугун оила билан қишлоқдаги уйимиздамиз. Қишлоқда свет йўқ. Уйлар қоронғи. Кўчалар зимистон ва бу қишлоқ аҳолиси учун одатий ҳолга айланган. Кутилмаганда свет ёнади ҳамда инсонлар кўнгли беихтиёр қувончга тўлади. Чироқ уйимиз, ён-атрофни ёритиш билан бир қаторда қалбимизга ҳам нур, ёруғлик олиб киргандай бўлади. Буни вужудимиз билан ҳис этамиз. Қалбларда бундай хурсандчилик пайдо бўлишини нафақат қишлоқ аҳли, балки, бир бор бўлса-да свет ўчиб-ёнишини бошидан ўтказган инсон инкор қилмаса керак.

Ана шундай ҳолларнинг бирида қалбимга бир хаёл келди-ю, ғалати бўлиб кетдим. Намозларимизда, ибодатларимизда, дуоларимизда Аллоҳдан Қуръонни қалбларимизга нур қилишини кўп бор сўраймиз. Лекин бир бор бўлса-да, чироқ ёнганда қалбимизга кирган нур каби Қуръон қалбимизга нур бўлганини сезганмизми? Қуръони карим тиловат қилинганда беихтиёр хурсанд бўлиб, қалбимиз қувончга тўлганми? “Ҳа энди, Қуръоннинг нур экани, бу мажозий маънода. Чироқ уйимизни ёритгани каби Қуръон ҳаёт йўлимизни ёритади. Унинг нур экани ҳис этиладиган нарса эмас”, деб жавоб беришимиз мумкин. Тўғри, азизлар, биз Қуръоннинг ҳаёт йўлимиз ёритувчиси эканини инкор этмаймиз. Лекин биз айтмоқчи бўлган нарса шуки, чироқ ёнганда бирданига кўнглимизнинг ёришиб кетиши каби ҳолат Қуръони каримнинг тиловати вақтида ҳам бўладими, бироз бўлса-да буни ҳис этамизми?Ахир чироқ ҳам қалбимизга ёруғлик берувчи восита эмаску! Лекин, уйимиз билан бир қаторда кўнглимизни ҳам ёритишини ҳис этамиз. Нега худди шу ҳолат Қуръон ўқиганда ёки тинглаганда кузатилмайди? Дарҳақиқат, бу савол ҳар биримизни бироз бўлса-да ўйлантириши керак.

Зеро, ёқимли бир мусиқа тингласак ёки бирор маънили қўшиқ эшитсак, дилимиз яйрайди, маънавий ҳордиқ оламиз. Ана шу ёруғликни, ҳордиқни Қуръондан ҳам оляпмизми? Қуръонни тинглаганда яна кўпроқ эшитсам, деган иштиёқ борми? Ёки унинг тиловатидан бетоқатмизми?

Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло Ўз каломида “(Биз) сизларга очиқ ойдин нурни нозил қилдик”, деб марҳамат қилган (Нисо сураси, 174-оят). Бундан, албатта, Қуръони карим ирода қилинган. Нега биз нурни ҳис этмаяпмиз? Ёки Аллоҳнинг Ўзи бизни бундай нурдан бебаҳра қилдимикан? Зеро, яна бир оятда: “Аллоҳ кимгаки нурни бермаса, унда нур бўлмайди”, дейилган (Нур сураси, 40-оят).

Шу ўринда Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилинган бир ҳадис ёдимизга келади: “Охирги замонда бир қавм чиқади. Улар Қуръон ўқийди. Лекин томоқларидан у ёғига ўтмайди” (Имом Термизий ривояти). Муҳаддисларимиз ушбу ҳадиснинг шарҳида улар Қуръонни ўқийдилар-у, аммо қалбларига етиб бормайди, деган гапни айтганлар.

Шундай экан, азизлар, Қуръоннинг қалбимиз нури экани ҳақида бироз тафаккур қилайлик. Ҳақиқатдан ҳам шундай бўляптими? Бизларни юқорудаги ҳадисда ёмонланган қавмларнинг бири бўлиб қолишдан Аллоҳнинг ўзи сақласин. Бизларни Қуръон ўқиганда, тинглаганда ундан роҳатланадиган, ҳаёти ва қалблари нурга тўладиганлардан қилсин.

ТЎХТАСИНОВ РЎЗИМУҲАММАД,
Мир Араб олий мадрасаси ўқитувчиси